MARRAKECH & AGADIR
2024

In maart zijn wel wel heel erg toe aan zonneschijn en blauwe lucht, daarom besluiten we weer eens een bezoekje aan Marokko te brengen.

We vertrekken vanuit Eindhoven naar Marrakech, de koningsstad die inmiddels wel heel erg toeristisch is geworden. Het was heel aardig om hier nog eens terug te zijn, maar al gauw hebben we het hier wel weer gezien. We hadden niet verwacht de magie van weleer terug te vinden, maar het is inmiddels wel een behoorlijke toeristenkermis geworden.

Na een dagje 'cultuur' snuiven nemen we de CTM- bus richting het zuiden naar Agadir om nog een paar dagen te genieten van zon, zee en ook van de prachtige natuur. De drie uur durende busreis over een bijna lege tolweg is aangenaam met hier en daar aardige uitzichten.

Ryanair brengt ons na een paar dagen luieren in het heerlijke voorjaarszonnetje weer bruingebakken terug naar Weeze.

Op 8 september 2023 wordt Marokko opgeschrikt door een hevige aardbeving. De aardbeving was vrijdagavond laat bij Ighil, zo'n 70 kilometer ten zuidwesten van de stad Marrakech en had een kracht van 6.8 op de schaal van Richter. De schrik was groot, net als het dodental, met name in enkele zeer zwaar getroffen kleine bergdorpjes. Met zo'n 3.000 dodelijke slachtoffers en 5600 gewonden is de menselijke schade niet te overzien. De grootste emotionele, fysieke en materiële schade is dan ook met name geconcentreerd in die bergdorpjes.

In Marrakech was de aardbeving ook goed te voelen. Op veel plekken in Marrakech zijn oude gevels naar beneden gekomen. Ook zijn er oude, met name slecht onderhouden huizen ingestort. Overal in de oude stad staan nog ingestorte muren en steigers waar nog steeds wordt gewerkt aan de opbouw. Vooral gevels en gebouwen met achterstallig onderhoud of met een slechte constructie hebben eraan moeten geloven.

En misschien nog wel het meest opvallende is, dat juist het hoogste gebouw van Marrakech, de Koutoubia moskee die al in de 12-de eeuw werd gebouwd, nog steeds staat als een huis.

Het El Badi paleis blijkt nog steeds gesloten, waarschijnlijk als gevolg van de aardbeving.

De ramadan is net begonnen, maar daar merken we in het toeristische Marrakech niet zoveel van. Op alle pleintjes zitten de terrasjes vol en we kunnen lekker genieten in het zonnetje van de verse sapjes en muntthee.

Vroeger, toen de Saadische sultan Ahmed el-Mansour het rijk regeerde, woonde hij met zijn familie onder andere in paleis El Badi. De bouw van dit paleis werd gestart in 1578 en werd voltooit in 1602. Alleen de duurste materialen waren goed genoeg om het paleis te versieren: goud, marmer en talloze mozaïeken sierden het paleis. Helaas is daar vandaag de dag niet zoveel van over gebleven. Sultan Moulay Ismael liet het paleis na de dood van el- Mansour leeg plunderen om zijn eigen paleis in Meknès op te vrolijken. Met de graftombes, waar de sultan familie begraven ligt, durfde hij dit niet aan. Hij liet deze Saadische graven ommuren, waarna ze pas jaren later weer ontdekt werden door de Fransen in 1917. 

De herontdekking van de Saadische graven van Marrakech in 1917

Het moet een onwerkelijk tafereel geweest zijn: een christen, traditioneel gekleed als Marokkaan, die in het donker in een moskee in Marrakech ronddwaalt op zoek naar een historisch monument. En zoals met nadruk vooraf aangegeven: er werd geen woord gezegd. Alleen kijken en vooral geen vragen. Zo arriveerde de kleine groep binnen in het gezochte gebouw dat zich duidelijk apart en los van de moskee bevond. Slechts verlicht door de zwakke stralen van de lantaarn, op armlengte gehouden door één van de assistenten, werd op dat moment al de schoonheid zichtbaar. Van de cederhouten plafonds in de vorm van bijenkorven, de perfecte koepels met de zuivere mozaïeken en de twaalf pilaren in het wit, blauwgrijze marmer waarmee de koubba – de grafkoepel – gedragen wordt.

Na hun bezoek, waarbij ze haast struikelden over alle met marmer bedekte graven, gingen ze weer naar buiten. Ze hadden de gezochte plek gevonden; een door hoge muren afgesloten ruimte met achter de hoge muren de ruïne van het voormalige Al Badii, het grootse paleis dat niet voor niets de naam van de onvergelijkbare kreeg.

Terwijl Tranchant leest wat er op de marmeren stenen is gegraveerd, realiseert hij zich dat hij zich bevindt in het Mausoleum van de Saadische Sultans; قبور السعديين   qubur alsaediiyn

De graven horen vandaag de dag bij de highlights van Marrekech en we hebben ons nog maar een keer laten verleiden om een toegangskaartje te kopen voor 700dh. 

Dat vonden we het echter niet waard, het is meer een toeristtrap geworden, druk bezocht door alle groepen die achter de paraplu aanlopen. Om een kijkje naar binnen te nemen, is het tegenwoordig aansluiten in de doorlopende rijen toeristen.
Het el Badi paleis hebben we gelukkig de vorige keer in Marrekech bezocht, toen vooral de vele ooievaars een bezienswaardigheid waren. Nu is het helaas gesloten ivm beschadigingen door de aardbeving in september 2023 en ook de ooievaars lijken hierdoor verjaagd.

Agadir is een havenstad aan de westkust van Marokko, en tevens ook de grootste badplaats van het land. Het strandweer is er in de meeste maanden van het jaar perfect en dan maakt Agadir een populaire toeristenbestemming. Het wordt ook wel het Miami van Marokko genoemd. Alhoewel ik nooit in Miami ben geweest, vermoed ik dat die vergelijking niet heel veel verder gaat dan zon, zee, strand en toeristen.

Op de kustweg richting Essaouira liggen nog twee toeristische badplaatsjes die helemaal in het teken staan van surfen, surfhostels en yogaretraites. De eerste is Tamraght. Dit plaatsje is gelegen op een heuvel met een prachtig uitzicht op de Atlantische oceaan, op slechts 14 kilometer van Agadir
Taghazout ligt zo’n 20 km van Agadir af. Het is van oorsprong is oud vissersdorpje, maar tegenwoordig is het ook een ideale surfspot, met veel surfhostels en toeristententjes. De lokale mannen dragen hier geen lange gewaden, maar surf-shorts en ze hebben dreadlocks.

De inwoners hier zijn veelal overgebleven hippies die hier al sinds de jaren zestig kwamen om te surfen en te relaxen. Er hangt dan vooral ook een hippiesfeer en het traditionele Marokko lijkt hier ver weg.
De reden van het walhalla voor surfers is een van 's werelds beste longboarding golven, tot wel 900 meter aan golven op een goede dag.

De surfscholen, surfhostels en andere toeristspots komen hier als paddestoelen uit de grond, de regio Imsouane trekt wel 100.000 bezoekers per jaar en dat aantal loopt ieder jaar op.

Er is ook een keerzijde aan het opkomende toerisme in deze van oorsprong vissersdorpen.

Midden januari 2024 moesten bewoners en bedrijfseigenaren, met een melding van slechts 24 uur, hun eigendommen achterlaten. Bulldozers dreigen nu hele oude dorpjes volledig met de grond gelijk te maken.

Alle woningen zonder 'officiële overheidsvergunningen' worden bedreigd, omdat ze 'technisch gezien illegaal' zijn. Dat betekent dat veel ervan, waarvan sommige al generaties lang Berberse vissersfamilies huisvesten, in gevaar zijn.

De Marokkaanse big wave surfer Othmane Choufani laat weten dat het geen verrassing is dat dit nu gebeurd: "Deze huizen werden illegaal gebouwd en mensen deden zelfs zaken op grond die ze niet bezitten. De wet is de wet in Marokko en je kunt niet zomaar voor de oceaan bouwen, want het is een maritieme openbare ruimte."

Sinds het begin van de ontruiming in Imsouane is er al een petitie gestart en ondertekend door ruim 21.000 mensen met de oproep de sloop te stoppen. Daarnaast is er een GoFundMe gestart om de huidige inwonders te helpen te herbouwen en verhuizen.

Imsouane is niet de enige plek aan de Marokkaanse kust waar gelijksoort ontwikkelingen plaatsvinden. Zo maken o.a. Tamraght, Taghazout en Aourir allemaal deel uit van het Taghazout Bay-project, een initatief van $1 miljard van de overheid van Marokko om toerisme te stimuleren.

Volgens Al Ahdath Al Maghribia zal de operatie, die begon in Agadir, zich uitbreiden langs de Atlantische kust tot aan Sidi Ifni.

Vergis je niet, we zijn hier inderdaad nog in Marokko, meer bepaald in het kustplaatsje Aghroud, gelegen aan de kustweg van Agadir naar Essouaira. Met zijn regenbooghuizen die kleur geven aan het leven, zijn pittoreske strand met fijn wit zand, zijn kristalheldere water en zijn adembenemende landschappen, is het (nu nog) een heel relaxt plekje.  
Maar dit plaatsje is er helemaal klaar voor om net als de buren een surfersparadijs te worden. 

Vanuit Agadir hoef je maar een stukje het binnenland in te rijden voor adembenemende berglandschappen en wadi's.

Veel excursiebussen gaan naar Pardise Valley, wat op zich een toeristisch uitgebuit stukje natuurschoon is. Maar de omgeving en de weg ernaar toe is zeker de moeite waard.